تحقیقات مالی اسلامی

اوراق بیمه اتکایی اسلامی جهت انتقال ریسک در صنعت نفت

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانشیار دانشکده بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

از آنجایی که اقتصاد ایران مبتنی بر نفت بنا نهاده شده است، مسائل مربوط به این حوزه از اهمیّت ویژه‌ای برخوردارند. یکی از موضوعات و مسائل مورد توجه در این زمینه نقش کم صنایع نفتی در پرتفوی صنعت بیمه می‌باشد که نشان‌گر چالش‌های متعدد در زمینه تعامل این دو صنعت می‌باشد. مضافاً بر اینکه با اعمال تحریم‌های بین‌المللی در زمینه بیمه پروژه‌های نفتی و بیمه شناورها و نفتکش‌ها با مشکلات مضاعفی رو به رو شده‌ایم.
در این تحقیق که از نوع کاربردی است، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی سعی می‌شود راهکاری جهت تعامل بین بازار سرمایه و بیمه برای حل معضل اصلی کمبود ظرفیت سرمایه‌ای بیمه‌های داخلی پیشنهاد شود و از طریق تبدیل ریسک به اوراق بهادار، به ارائه یک ابزار نوین مالی به نام اوراق بیمه اتکایی اسلامی جهت انتقال ریسک در صنعت نفت بر مبنای فقه امامیه بپردازد. این ابزار در شرایط تحریم که دولت، صندوق ویژه تحریم را برای پشتوانه بیمه‌های اتکایی درست نموده است، اهمیّت دوچندان پیدا کرده است و با تبدیل نمودن تهدید تحریم به یک فرصت می‌تواند جایگزین این صندوق شود. علاوه‌بر آن این ابزار در شرایط غیر‌تحریم نیز راهکاری کارآمد برای افزایش ظرفیت سرمایه‌ای شرکت‌های بیمه‌ای خواهد بود. از طرفی استانداردهای بسیار بالا در حوزه صنعت نفت و احتمال خسارت بسیار پایین آن‌ها و از طرف دیگر وجود حق بیمه‌های سنگین در این صنعت بر بازدهی و جذابیت این اوراق افزوده است.

کلیدواژه‌ها

ایزدی،‌ محمد (1384)، «مزایای اوارق قرضه مرتبط با بیمه‌ برای بیمه‌گران اموال/حوادث»، تازه‌های جهان بیمه، شماره 91، صص 25- 29.
تهرانی، رضا و همکاران (1387)، «اوراق بهادار سایدکار، (Sidecars) ابزاری نوین برای تأمین مالی شرکت‌های بیمه در توسعه بازار بیمه جهانی»، همایش بین‌المللی توسعه‌ نظام تأمین مالی، تهران.
ثبات، غلامعلی (1385)، «تبدیل ریسک‌های بیمه شده به اوراق بهادار»، صنعت بیمه، شماره 63.
حدادی جواد (1390)، «بررسی تأمین مالی پروژه‎ محور در بخش بالادستی نفت با تأکید بر ابزارهای اسلامی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
حسنقلی‌پور، حسین (1390)، «صکوک وکالت بیمه‌ای برای پوشش ریسک حوادث فاجعه‌آمیز»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
درخشان، مسعود (1390)، توسعه پوشش‌های بیمه‌ای در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، تهران: پژوهشکده بیمه.
راعی، رضا و علی سعیدی (1383)، مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول.
سیفلو سجاد (1387) «راهکارهای توسعه تعامل بیمه و بازار سرمایه»، چهاردهمین همایش ملی بیمه و توسعه، تهران
سیفلو، سجاد (1389)‌، «اوراق بهادار بیمه‌ای ابزاری برای افزایش توان بیمه‌گری در صنعت بیمه ایران»، هفدهمین همایش ملی و سومین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه، تهران.
صادقی دمنه، رحیم و مهدیه کلانتری‌ (1388)، «نقش و جایگاه مشتقات و ابزار مالی در توسعه بازار بیمه جهانی»، همایش بین المللی صنعت بیمه چالش‌ها و فرصت‌ها، تهران.
عبده تبریزی،‌ حسین (1380)، «نقش صنعت بیمه در بازارهای سرمایه‌ جهانی شده»، صنعت بیمه، شماره 64، صص93- 109.
فطانت، محمد و علیرضا ناصرپور (1387)، «مبانی تبدیل به اوراق بهادار‌سازی ریسک‌های بیمه شده»، کتاب کنفرانس بین‌المللی تأمین مالی، تهران.
فلاح‌شمس، میرفیض و علیرضا ناصرپور (1388)، «تبدیل به اوراق بهادار کردن ریسک: راهی برای کاهش اثرات بحران‌های مالی بر مؤسسات مالی»، نوزدهمین کنفرانس سیاست‌های پولی و ارزی.
کریمی، آیت (1386)، کلیات بیمه، تهران: پژوهشکده بیمه، چاپ دهم.
مهدوی، غدیر و فاطمه نصیری (1391)، اصول و مبانی نظری بیمه، جلد اول، تهران: پژوهشکده بیمه.
موسویان سیدعباس (1387)، ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
موسوی خمینی، روح‌ا... (1987)، تحریر الوسیله، بیروت: سفارۀ الجمهوریۀ الاسلامیۀ الایرانیۀ، الطبعۀ الاولی، جلد 2.
میرمطهری، سید احمد (1380)، «نقش مؤسسات بیمه در بازار سرمایه»، صنعت بیمه، شماره 64، صص131- 144.
نمن الحسینی، مهدی و علی جعفری (1385)، «راهکارهای بازار سرمایه برای بیمه حوادث فاجعه آمیز»، صنعت بیمه، شماره 66، صص 5 تا 35.
Bantwal, V & Kunreuther, H (2000), "A Cat Bond Premium Puzzle?" Journal of Psychology and Financial Markets, no.1, pp. 76- 91.
Canabarro, E, Finkemeier, M, Anderson, R & Bendimerad, F (1998), "Analyzing Insurance- Linked Securities", Quantitative Research, Goldman Sachs, pp. 3- 5.
Cox, Samuel H. Joserh R. Fairchild, and Hal W. Pedersen (2000), Actuarial and Economic Aspects of Securitization of Risk, Asian Buletin.
Erwann Michel-Kerjana, and Morlaye, Frederic (2008),Extreme Events, Global Warming, and Insurance-Linked Securities: How to Trigger the Tipping Point, The Geneva Papers.
Harrington, S. E., Niehaus, G.R (2003), Risk Management & Insurance, 2rd edition, NewYork, McGraw-Hill.
Laster, David (2001), Capital Market Innovation in Insurance Industry, Swiss Re, Sigma, No.3, pp. 14-16.
Seiflou, Sajjad (2009), Insurance-linked securities, First International Conferences on Insurance Industry: Challenges and Opportunities, Tehran, The School of Economic Sciences.
Seiflou, Sajjad (2010), Insurance- linked Securities: Growing Risk Rransferring Tools, The Second World Risk and Insurance Economics Congress, Singapore, The Asia-Pacific Risk and Insurance Association
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8
بهار و تابستان 1394
صفحه 5-40
  • تاریخ دریافت: 28 بهمن 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 شهریور 1394
  • تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1394