تحقیقات مالی اسلامی

طراحی الگوی رتبه‌بندی اعتباری بانک‌های اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (بانکداری اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استادیار مالی و بانکداری اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

به‌طورکلی در زمینه رتبه‌بندی بانک‌ها توسط مؤسسات رتبه‌بندی، دو نوع رتبه‌بندی «رتبه‌بندی مستقل یا توان مالی» و «رتبه‌بندی جامع یا اعتباری» وجود دارد. در رتبه‌بندی مستقل، توان مالی ذاتی بانک بدون در نظر گرفتن عوامل حمایتی بیرونی مانند حمایت سهامدارن موردارزیابی قرار می‌گیرد، اما در رتبه‌بندی جامع یا اعتباری، علاوه‌بر توانایی مالی ذاتی، احتمال و میزان حمایت بیرونی از بانک نیز مورد‌ارزیابی قرار می‌گیرد و رتبه‌کلی بانک بر آن اساس تعیین می‌گردد. غالب تحقیقاتی که در ایران در خصوص رتبه‌بندی شرکت‌ها یا بانک‌ها صورت گرفته است از نوع رتبه‌بندی مستقل یا توان مالی بوده است. تحقیق حاضر برای اولین‌بار به رتبه‌بندی جامع پرداخته است و تلاشی برای ارائه الگویی جهت رتبه‌بندی اعتباری بانک‌های اسلامی ایران که در بازار سرمایه پذیرفته‌شده‌اند و اطلاعات مالی و عمومی آنها در دسترس است نیز می‌باشد. در این تحقیق ضمن استفاده از مبانی نظری و یافته‌های تجربی در زمینه متدولوژی رتبه‌بندی اعتباری بانک‌ها، ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخص‌های رتبه‌بندی اعتباری بانک‌ها موردمطالعه و بررسی قرار گرفت و استفاده از شرایط محیطی ایران، پرسشنامه مربوطه سؤال طراحی و در اختیار تعدادی از صاحب‌نظران و خبرگان حوزه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری قرار گرفت و دیدگاه‌های ایشان راجع به ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های رتبه‌بندی اعتباری بانک‌ها با توجه به آزمون‌های به‌عمل‌آمده منجربه طراحی الگوی نهایی شامل 4 بُعد، 13 مؤلفه و 61 شاخص شده است.

کلیدواژه‌ها

سلیمی، محمدجواد؛ حنفی‌زاده، پیام؛ و جعفری، ابوالفضل (1396-الف). مدلی برای ارزیابی توان مالی بانک‌های ایرانی. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی، 5(17)، 133-101.
سلیمی، محمدجواد؛ باباجانی، جعفر؛ و جعفری، ابوالفضل (1396-ب). رتبه‌بندی بانک‌های ایرانی براساس توان مالی، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، 14(54)، 25-50.
شاهرخی، سیده‌سمانه (1395- الف). طراحی و تدوین مدلی برای رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها (رساله دکتری). دانشگاه الزهراء، تهران، ایران.
شاهرخی، سیده‌سمانه؛ و مشایخ، شهناز (1394). نظام رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها در دنیا. فصلنامه پژوهش حسابداری، 4(16)، 131-148.
شاهرخی، سیده‌سمانه؛ و مشایخ، شهناز (1395- ب). شناسایی شاخص‌های تعیین‌کننده رتبه اعتباری شرکت‌ها. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، 5(19)، 25-52.
قاسم‌پور، شیوا؛ و ارضاء، امیرحسن (1396). رتبه‌بندی بانک‌های خصوصی ایران براساس مدل کملز با استفاده از رویکرد ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و آراس. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی، 5(18)، 99-118.
Salami, M. J., Hanafizadeh, P., & Jafari, A. (2018-A). A Model for Assessing Financial Strength of Iranian Banks,Quarterly Journalof FinancialManagementStrategy, 5(17), 101-133. (in Persian).
Salami, M. J., Hanafizadeh, P., & Jafari, A. (2018-A). The Ranking of Iranian Banks Based on Financial Strength, Quarterly journal of Empirical Studies of Financial Accounting, 14(54), 25-50. (in Persian).
Shahrokhi, S, S., (2017-A). DesignandCompilationofaModelforCreditRatingof Companies (PhD thesis) AL Zahra University, Tehran, Iran. (in Persian).
Shahrokhi, S, S., & Mashayekh, M., (2016). Credit Rating System of Companies in the World. Journalof AccountingResearch, 4(16), 131-148. (in Persian).
Shahrokhi, S, S., & Mashayekh, M., (2017-B). Identifying Determinants of Credit Rating of Companies. QuarterlyJournal of InvestmentKnowledge, 5(19), 25-52. (in Persian).
Gasempour, S., & Erza, A, H., (2018). The Ranking of Iranian Private Banks Based on the Camels Model using Analytical Hierarchy Process, Quarterly Journalof FinancialManagementStrategy, 5(18), 99-118. (in Persian).
https://www.bcra-bg.com
https://www.bmi.ir/fa/news
https://www.capstandards.com
https://www.crislbd.com
https://www.euroratings.co.uk
https://www.icap.gr
https://www.irancreditscoring.com
https://www.irstarit.ir
https://www.pacra.com
https://www.ram.com.
https://www.royalratings.com
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
پاییز و زمستان 1398
صفحه 327-366
  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1397
  • تاریخ بازنگری: 11 بهمن 1397
  • تاریخ پذیرش: 23 بهمن 1397