تحقیقات مالی اسلامی

شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ایجاد پدیده بنگاهداری در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران و تبیین پیامدهای حاصل از آن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (بانکداری اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

2 استادیار گروه مالی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

امروزه پدیده بنگاهداری بانکی به یکی از معضلات بزرگ نظام بانکی تبدیل شده است. نظام بانکی اصلی‌ترین منبع تأمین مالی بخش تولید و اقتصاد کشور است که متأسفانه ورود بانک‌ها به حوزه بنگاهداری توان تأمین مالی آنها را برای اقتصاد کشور با چالش‌های جدی مواجه کرده است؛ البته می‌توان ادعا کرد که هر نوع بنگاهداری مذموم و ناپسند نیست و اگر حدومرز بنگاهداری در چارچوب قوانین و مصالح کشور توسط بانک‌ها رعایت گردد، می‌توان از این پدیده در راستای رونق اقتصاد کشور در شرایط تحریمی بهره‌ برد. هدف از این پژوهش استخراج و شناسایی عوامل مؤثر بر بنگاه‌داری بانک‌ها در ایران است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از جهت گردآوری داده‌ها، توصیفی است. همچنین برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش، 10 عامل را که منجر به ایجاد بنگاهداری می‌شود تأیید نموده و هر عامل را با توجه به مدل مفهومی ارائه‌شده، ذیل یکی از متغیّرهای پنهان دولت، بانک مرکزی، عملکردهای بانک‌ها و فضای اقتصاد کلان قرار داده است. در پایان نیز مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی بیان‌شده است.

کلیدواژه‌ها

آل‌عمران، رویا؛ رحیم‌زاده، فرزاد؛ و شکوهی‌فرد، سیامک (1398). اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی (مطالعه موردی بانک‌های منتخب ایران). فصلنامه اقتصاد مالی، 13(47)، 39-62.
احرامیان، بهادر (1393). بنگاه‌داری بانک‌ها مقصر کیست؟؛ ماهنامه بازار و سرمایه؛ 5(۶۰)، 66.
افزودی، صبا (1394). بررسی عوامل مؤثر بر افزایش بنگاهداری بانک‌های منتخب (1393-1387) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
بهمنی، محمود (1395). باتلاق بنگاه‌داری بانک‌ها. خبرگزاری مجلس شورای اسلامی خانه ملت.
توکلی، سلیمان (1397). نیاز به اعتمادسازی بین مشتریان بانک‌ها مجبور به بنگاهداری شدند. خبرگزاری رتبه آنلاین؛ شماره 101.
حمدیان‌پور، فخریه؛ شفیعی، محبوبه؛ و دهقانی، مریم (1396). ارائه مدل مفهومی جهت بررسی تأثیر کارآفرینی استراتژیک بر نوآوری استراتژیک در شرکت‌های دانش بنیان شهرستان بوشهر. فصلنامه مدیریت فردا، 16(51)، 133-146.
دیانتی‌زاده، محمدعلی (1393). آغاز خروج بانک‌ها از بنگاهداری در بورس. ماهنامه بازار و سرمایه، 5(54 و 55)، 104.
ربیع‌زاده، محمد (1398). برون‌رفت از بنگاهداری بانک‌ها. خبرگزاری ایبنا.
سبحانی‌‌فرد، یاسر (1395). مبانی و کاربرد تحلیل عاملی و مدل‌سازی معادلات ساختاری. تهران؛ دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
شفیعی‌نژاد، احسان؛ و شاهی‌سوق، نصرالله (1396). مطالعه تطبیقی به‌منظور گذار بانک‌ها از بنگاهداری به سمت بانکداری (بانک قوامین استان کهگیلویه و بویراحمد). دومین کنفرانس بین‌المللی انسجام مدیریت و اقتصاد در توسعه.
ﻓﻬﯿﻤﯽ، ﺣﻤﯿﺪ (1393). ﺗﺒﻌﺎﺕ ﺑﻨﮕﺎهدﺍﺭﯼ بانک‌ها. ماهنامه ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ؛ 5(58 ﻭ 59)، 69.
قاسم‌زاده، فرزانه (1395). بررسی اثر بنگاهداری بر سودآوری بانک‌های منتخب در ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
قلیچ، وهاب (1393). بنگاهداری غیرمتعارف بانک‌ها و زیان‌های آن. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
کمرئی، عباس (1395). بنگاهداری بانک‌ها بانکداری بنگاه‌ها. اقتصاد آنلاین.
گلمرادی، حسن؛ محسنی، رضا؛ و گلمرادی، حسین (1396). تأثیر بی‌ثباتی متغیّرهای کلان اقتصادی بر منابع و مصارف نظام بانکی ایران. فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 2(5)، 31-52.
مسگری، سعید (1394). بنگاهداری ناخواسته بانک‌ها. ماهنامه مؤسسه مالی و اعتباری ثامن.
مصلح، عبدالمجید؛ بحرینی‌زاده، منیجه؛ و الله‌یاری، احمد (1392). تأثیر بازاریابی درونی بر هوش سازمانی در مؤسسات فناور. دوفصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 5(10)، 31-52.
مظاهری، طهماسب؛ شیرکوند، سعید؛ و جمالی، علی (1397). تأثیر محدودیت فعالیت غیربانکی و بنگاهداری بانک‌ها بر کفایت سرمایه آنها در کشورهای درحال‌توسعه. فصلنامه پژوهش‌های پولی بانکی؛ 11(37)، ۳۵۶-۳۸۲.
سروی، سینا؛ نوری، مهدی؛ و قوام، محمدحسین (1400). تحلیل و بررسی تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط برمبنای عرضه اولیه سکه با رویکرد سوات. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، مقالات آماده انتشار. doi: 10.30497/ifr.2021.239864.1579
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19
پاییز و زمستان 1399
صفحه 377-410
  • تاریخ دریافت: 26 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 14 مرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 15 مرداد 1399