دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

طراحی مدلی برای تبیین سواد رسانه‌ای در نظام آموزشی دوره دوم متوسطه ایران (پژوهشی بر اساس نظریه مبنایی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد واحد اراک

3 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی

4 استادیار دانشکده ی صداوسیمای قم

چکیده

اعتلای سواد رسانه‌ای مرهون پژوهش‌های علمی و سازمان‌یافته آن است. نقش اصلی که سواد رسانه‌ای در این میان ایفاد می‌کند، موضوع اصلی این مقاله حاضر است که به‌منظور ارائه‌ی مدلی برای تبیین سواد رسانه‌ای در دوره متوسطه انجام‌گرفته. روش پژوهش، سندکاوی و نظریه برخاسته از داده‌ها (نظریه مبنایی) و از نوع  تحقیقات کاربردی، ازنظر نوع داده‌ها کیفی، نحوه اجرا توصیفی است. جامعه‌ی آماری پژوهش ، شامل 2 گروه است. نخست متخصصان سواد رسانه‌ای، برنامه‌ریزان آموزشی و معلمان سواد رسانه‌ای که از آن‌ها برای تعیین عناصر جهت طراحی مدل مطلوب، مصاحبه به عمل آمد دوم کارشناسان سواد رسانه که برای اعتبار مدل استفاده شد. حجم نمونه برای مصاحبه 12 و برای اعتبارسنجی مدل  35 نفر استفاده‌شده. روش تجزیه‌وتحلیل شامل سه مرحله‌ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام و به شیوه نظریه مبنایی در قالب شبکه‌ی مضامین پایه، سازمان‌دهی شده. یافته‌ها نشان می‌دهد مدل مدنظر شامل یک مضمون فراگیر، 7 مکانیسم سازمان‌دهنده است که در آموزش و برنامه‌ریزی کتاب سواد رسانه‌ای به آن تأکید می‌شود. یافته‌ها حاکی از آن است سواد رسانه‌ای دارای 2 درون‌مایه مهم شامل نهاد آموزش‌وپرورش و صداوسیماست که به‌عنوان عوامل تأثیرگذار در زندگی مخاطبان موردتوجه است. هدف اصلی در این پژوهش، مطالعه عمیق نتایج فرایند آموزش سواد رسانه‌ای در کشورهای مذکور، جهت الگو و هدایت، آموزش و تربیت دانش‌آموزان از طریق افزایش کیفیت آموزش سواد رسانه‌ای، شیوه تدریس و محتوای آموزشی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Model for Explaining Media Literacy in the Secondary Education System of Iran (Research Based on Grounded Theory)

نویسندگان [English]

  • ezat Alighardashi 1
  • Mohammad Seifi 2
  • Khalil Ghafari 3
  • Alireza Poya 4

1 PhD student in Philosophy of Education, Arak Branch of Islamic Azad University

2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Arak Branch of Islamic Azad University

3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Arak Branch of Azad University

4 Assistant Professor of Qom Radio and Television Faculty

چکیده [English]

The promotion of media literacy is due to its scientific and organized research. The main role that media literacy plays in this is the main topic of the present article, which has been done in order to provide a model for explaining media literacy in high school. The research method is document mining and theory based on data (basic theory) and applied research, and qualitative in terms of data type in terms of descriptive implementation. The statistical population of the present study consists of two groups: first, media literacy specialists, educational planners and media literacy teachers who participated in specialized meetings, from which interviews were conducted to determine the elements for designing the desired model, and second, media literacy experts used. Sample size was used for interviewing 12 people for model validation of 35 people. The analysis method consists of three stages of open, axial and selective coding and is organized in the form of basic theory in the form of a network of basic themes. Findings show that the model includes a comprehensive theme and 7 organizing mechanisms. Which is emphasized in education and programming of media literacy book.1-Management mechanisms,2-Education and teaching mechanisms, 3-Structure reform mechanisms,4-Mechanisms of necessary competencies to create change in media literacy, 5-Learning mechanisms, 6- Mechanism for paying attention to the quality of education and 7- Mechanisms of developments and challenges facing media literacy education. Findings indicate that media literacy has two important themes ,which are considered as influential factors in the lives of audiences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum
  • Elements of Media Literacy Model
  • Basic Theory
منابع فارسی
ارجمندی، غلامرضا (1384). سواد رسانه‌ای در گفتگو با دکتر غلامرضا ارجمندی، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، سال هشتم، شماره 4.
بختیار نصرآبادی، حسنعلی، علی نوروزی، رضا. (1384). بررسی میزان تحقق اهداف شناختی درس رسانه. فصـلنامه تعلیم‌وتربیت، 21 (4، مسـلسل 84):108 -87.
براون، جیمز (1378). رویکردهای سواد رسانه‌ای، ترجمۀ پیروز ایزدی، (1385)، فصلنامه رسانه، 17، (4)، 70-51.
حسن‌زاده، اکبر و محمدی استانی، مرتضی (1379). سواد رسانه‌ای ضرورت دنیای امروز، کلیات (کتاب ماه اطلاعات، ارتباطات و دانش‌شناسی).
حکیم‌زاده، حسین. (1397). تحلیل محتوای کتاب‌های رسانه دوره متوسطه و مقایسه نتایج با نظرات دبیران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
رضایی بایندر، (1382). بررسی نقش سواد رسانه‌ای در آموزش مهارت‌های شهروندی و رفتارهای مدنی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره 184.
رضوی، سید عباس. (1390). مباحث نوین در فناوری آموزشی (چاپ دوم). اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
سپاسگر، ملیحه (1384). رویکردی نظری به سواد رسانه‌ای، فصلنامۀ پژوهش و سنجش، سال دوازدهم، شماره 44.
شاهرخ اسکوئی، زهره (1387). بررسی سطح سواد رسانه‌ای دانشجویان (مقایسه سواد رسانه‌ای دانشجویان دانشکدۀ فنی – مهندسی و علوم اجتماعی دانشگاه تهران، پایان‌نامة کارشناسی ارشد علوم ارتباطات، دانشگاه علامۀ طباطبایی، دانشکدۀ علوم اجتماعی).
شجاعی، مهناز، امیرپور، مهناز (1391). بررسی وضعیت سواد رسانه‌ای دانشجویان خراسان شمالی در جامعه اطلاعاتی، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال سوم، شمارۀ هفتم، صص 56-43.
شمس علی، محمدرضا. (1388). بررسی تأثیر آموزش کاوشگری رسانه‌ای بر پرورش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر سال دوم متوسطه شهرستان تویسرکان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
قاسمی، فرشید، جهانی، جعفر. (1397). ارزیابی اهداف و کتاب‏های سواد رسانه‌ای دوره ابتدایی از دیدگاه الگوی آموزش خلاقیت پلسک. فصـلنامه مطالعات برنامـه درسی، سال سوم، شماره 10، 64-39.
کانسیداین، دیوید (1379). درآمدی بر سواد رسانه‌ای، ترجمه ناصر بلیغ، تهران: اداره کل تحقیق و توسعه صدا.
کشانی، سمیرا (1390). بررسی عوامل مؤثر در ارتقاء سواد رسانه‌ای کارشناسان روابط‌عمومی (مطالعه موردی روابط‌عمومی‌ 22 گانه شهرداری تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
مک لوهان، مارشال (1385). درک رسانه؛ ابعاد وجودی انسان، تهران: مرکز مطالعات رسانه
نصیری، بهاره، بخشی، بهاره (1391). اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای در قرن بیست و یکم، مطالعات رسانه‌ای 7 (18)، 158 – 149.
هاشمی، شهناز، رضایی، زهرا (1387). گذری بر سواد رسانه‌ای، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، گروه پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی، پژوهش‌نامه شماره 22، صص 155-169.
منابع لاتین
Appleton, J. J., Christenson, S. L., & Furlong, M. J. (2008). Student engagement with school: Critical conceptual and methodological issues of the construct. Psychology in the Schools, 45(5), 369-386.
Salmela-Aro, K., Tolvanen, A., & Nurmi, J. E. (2009). Achievement strategies during university studies predict early career burnout and engagement. Journal of vocational behavior, 75(2), 162-172.Chung, M. (2017). “Not just numbers: The role of social media metrics in online news Evaluations”, Computers in Human Behavior 75 (2017) 949-957
Wollan, R., Smith, N., & Zhou, C. (2011). The social media management handbook: Everything you need to know to get social media working in your business. John Wiley & Sons.
McNeill, T. (2012). ‘‘Don’t affect the share price’’: social media policy in higher education as reputation management.Research in Learning Technology, 20.
Kumlin, M. (2016). Social media as a tool for corporate reputation management.
Byrd, S. (2012). Hi fans! tell us your story!: incorporating a stewardship-based social media strategy to maintain brand reputation during a crisis. Corporate Communications: An International Journal, 17(3), 241-254.
Becker, K., & Nobre, H. (2014). Social network reputation management: An international study. Journal of Promotion Management, 20(4), 436-451.
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 27، شماره 2 - شماره پیاپی 58
دین و ارتباطات
اسفند 1399
صفحه 296-331