نقش خانواده در رصد و کنترل اخلاقی فرزندان در شبکه‌های اجتماعی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیئت‌علمی گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام)، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی دانشگاه معارف، قم، ایران

چکیده

ورود، فراگیری و دردسترس‌بودنِ شبکه‌های اجتماعی موجب بروز آسیب‏‌های متعددی به نوجوانان و جوانان و سبب بروز مشکلاتی در عرصه خانواده شده است. ین آسیب‏‌ها مستقیم بر نوجوانان و جوانان تأثیر می‏‌گذارند که از آن جمله می‏‌توان به کلاه‏برداری، هک، ارتباط با افراد ناسالم و ارتباط با جنس مخالف اشاره کرد. خانواده محلی امن برای تمام اعضاست که وظیفه دارد آسیب‏‌های شبکه‌‏های اجتماعی را به حداقل برساند. در موارد بسیاری، حفظ فرزندان از خطرات احتمالیِ این شبکه‌ها با رصد و کنترل آنان امکان‌پذیر است و این رصد و کنترلِ بدون اجازه، از مصادیق نقض حریم خصوصی فرزندان به شمار می‌‏رود. تفکر در مورد مرزبندیِ حریم خصوصی از یک‌‏سو و حفظ امنیت و آرامش خانواده ازسوی‌دیگر موجب شده است تا تعارضی میان این دو وظیفه یعنی حفظ امنیت و عدم ‎نقض حریم خصوصی ایجاد شود. این مقاله با روش توصیفی ـ‎ تحلیلی و با رجوع به منابع اصیل اسلامی در پی پاسخ به این پرسش است که آیا خانواده می‏‌تواند برای حفظ امنیت خود به سیستم کاربران نفوذ و اطلاعات و ارتباطات آن‌ها را رصد کند یا خیر؟ مقالۀ حاضر این یافته را به دنبال داشت که به ‎علت مصالح بیشتر (مصلحت اخروی و تعداد افراد)، مطابقت با اهدافِ اخلاقی و حفظ آبروی افراد، حفظ امنیت خانواده و خود کاربر اصل اخلاقی اَهَم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of family in monitoring and moral control of children in social networks

نویسندگان [English]

  • Karim Khan Mohammadi 1
  • Ali Akbar Shameli 2

1 Associate Professor and Faculty Member, Department of Cultural Studies and Communication, Baqer al-Uloom University, Qom. Iran

2 PhD student in Islamic Education, Qom University of Education.Qom. Iran

چکیده [English]

The arrival, learning and availability of social networks has caused many harms to adolescents and young people, and many of the harms of these networks have caused problems in the family. These injuries directly affect adolescents and young adults, including fraud, hacking, contact with unhealthy people, and contact with the opposite sex. The family is a safe place for all members to minimize the harm of social networks, but in many cases, it is possible to protect children from the potential dangers of these networks by monitoring and controlling children, and this Unauthorized monitoring and control is an example of a violation of children's privacy. Thinking about demarcating privacy on the one hand and maintaining family security and peace on the other hand has created a conflict between these two tasks, namely maintaining security and not violating privacy. This article uses a descriptive-analytical method and with reference to the original Islamic sources, seeks to answer the question of whether the family can monitor the intrusion into users' systems and their information and communications to maintain their security or not. ? The present article followed the finding that due to more interests (otherworldly interests and the number of people), compliance with moral goals and maintaining the dignity of individuals, maintaining family security and the user of the moral principle is ambiguous.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family
  • ethics
  • virtual social networks
  • observation
  • control
قرآن کریم
ایران‎پور، پرستو (1391). میزان سواد رسانه‏ای و نقش آن در استفاده از رسانه‏های تعاملی. (پایان‏نامه کارشناسی‏ارشد). دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران.
آمدی، عبدالواحد (1410). غررالحکم و دررالکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
تویسرکانی، محمدنبی ‎ابن‎احمد (1413). لئالی الاخبار. قم: مکتب العلامه.
جوادی‏آملی، عبدالله (1391). مفاتیح الحیاه. قم: اسراء.
حسن‏بن محمد دیلمی (1408). اعلام الدین فی صفات المومنین. قم: مؤسسه آل البیت.
خادمی، عین‎اله؛ حیدری، علی و عباسی‎کیا، کبری (1393). «ارزیابی راه‏حل‏های اندیشمندان اسلامی در مواجهه با تزاحم تکالیف اخلاقی». فصلنامه آینه معرفت، شماره 39، صص 152-139.
الخادمی، نورالدین (1421). المصلحه المرسله حقیقتها و ضوابطها. بیروت: دار ابن‎حز.
خان‎محمدی، کریم؛ شاملی، علی‌اکبر (1395). «اخلاق اسلامی حریم خصوصی در شبکه‏های اجتماعی سایبری»، مجله اسلام و مطالعات اجتماعی، شماره 14.
شریفی، احمدحسین (1384). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی استاد محمدتقی مصباح یزدی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
العالم، یوسف حامد (1421). المقاصد العامه للشریعه الاسلامیه، قاهره: دارالحدیث.
کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (جلد1) (احد علیقلیان، افشین خاکباز و علی پایا، مترجمان). تهران: طرح نو.
مجلسی، محمدباقر (1413). بحارالانوار. بیروت: دارالاضواء.
مسعودی، محمدهاشم (1389). ماهیت و مبانی کلامی تکلیف. قم: بوستان کتاب.
Bennett, C. (2001). Cookies, Web Bugs, Webcams and Cue Cats: Patterns of Surveillance on the World Wide Web. Ethics and Information Technology, 3 (3), 195-208.
Boyd, D. M, & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of computer- mediated communication, http://jcmc.indiana.edu/vol13/issue1/boyd.ellison.html.
Brey (2007). Ethical Aspects of Information Security and Privacy. in: Security, Privacy, and Trust in Modern Data Management. M. Petković and W. Jonker (Eds.), Springer Berlin Heidelberg, 21-36.
Cross, Richard (2006). Social Network Analysis: an introduction. Social Networking http: /www.bioteams.com/2006/03/28/social_network_ analysis.html.
Driver, Julia (2014). The History of Utilitarianism. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2014 Edition), Edward N. Zalta (ed.), http://plato.stanford.edu/archives/win2014/entries/utilitarianism-history
Flaherty, David H. (1989). Protecting Privacy in Surveillance Societies: the Federal Republic of Germany, Sweden, France, Canada and the United States.
Gattiker. E. & Perlusz. Stefano & Bohmann. Kristoffer & Morck Sorensen. Christian, (2001). The virtual community: Building on social structure, Relation and trust to achieve value. in Community informatic reader, edited by Keeble. L and Loader. B. London and New York, Routledg.
Lazer, David (2008). Introduction To Social Network Analysis. Director Program on Networked Governance Kennedy School of Government Harvard University.
Ross, W. D. (1930). The Right and the Good. oxford university press.
Shostack. A. and Syverson. P. (2004). What price privacy, J. in Economics of Information Security. The Netherland, Kluwer.
Walther, J. B. & Ramirez, Jr. A. (2009). New technologies and new direction in nonline relating. In S. Smith, & S. Wilson (Eds.), New directions in interpersonal communication, 264-284, Thousand Oaks. CA: Sage.
Westin, A. F. (1969). Privacy and Freedom. Administrative Law Review, Vol. 22, No. 1, 101-106.