بررسی رجحان کنشگری زن در تشکیل خانواده با تأکید بر مفهوم انتخابگری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام)، قم، ایران

2 دانشیار و عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

اهمیت خانواده از دیرباز ـ حتی در جوامع لجام‌گسیخته غربی و شرقی ـ امری مهم و بدیهی بوده است، اما به نظر می‌رسد خانوادۀ امروزی دستخوش تغییراتی شده است؛ به‌طوری‌که در خانواده‌های مدرن نقش خانواده‌ها در ازدواج بسیار حداقلی شده است. در خانواده سنتی نیز خانواده‌ها و به‌ویژه پدر بیشترین نقش را داشتند و دختر نقش بسیار کمی ایفا می‌کرد. او باید منتظر خواستگاران می‌ماند و اگر خواستگار مطلوبی نمی‌آمد یا باید خانوادۀ نامطلوب خود را تشکیل می‌داد یا تجرد را برمی‌گزید و در این بین نظر پدر نقش اساسی داشت. بر این اساس، مقاله حاضر به دنبال این پرسش است که آیا کنشگری زن در تشکیل خانواده رجحان دارد یا نه؟. این مقاله با بررسی منابع دینی به «اثبات رجحان انتخاب‌گری زن با کمک‌گرفتن از منابع دینی» می‌پردازد و پس از آن «رجحان انتخاب‌گری زن با استفاده از نظریات علوم اجتماعی» را اثبات می‌کند که عبارتند از: ادله ارتباطی (کنش ارتباطی هابرماس)، عقلی (تلازم حق و تکلیف)، تربیتی (رابطه مربی و متربی) و اقتصادی (نظریه تطبیق) و در نهایت به این نتیجه می‌رسد که در شرایط امروز جامعه، کنشگری زن در تشکیل خانواده نسبت به روش سنتی و مدرن رجحان دارد. در پایان نیز با بررسی آسیب‌ها، الگوی مطلوب کنشگری زن در تشکیل خانواده را براساس «انتخابگری توسط دختر» و «خواستگاری توسط پسر» پیشنهاد می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the preference of women activists in family formation with emphasis on the concept of selectivity

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Shahabadi 1
  • Hossein Bostan Najafi 2

1 PhD in Culture and Communication, Baqer al-Uloom University, Qom, Iran

2 Associate Professor and Faculty Member, Department of Sociology, Seminary and University Research Institute, Qom. Iran

چکیده [English]

The importance of the family has long been important - even in the unbridled societies of the West and the East - but the family today seems to have changed. So that in modern families, the role of families in marriage is very minimal. In the traditional family, families, especially the father, had the most role and the daughter played a very small role. So he had to wait for the suitors and if the suitor did not come, he either had to form his own undesirable family or choose celibacy, in which the father's opinion played a key role. Accordingly, the present article seeks to ask whether female activism is preferable in family formation or not? .Therefore, by examining religious sources, he deals with "proving the preference of women's electors with the help of religious sources" and then proves the "preference of women's electors using social science theories", which are: communication arguments (communication action) Habermas), intellectual (combination of right and duty), educational (relationship between coach and educator) and economic (adaptation theory) and finally concludes that in today's society, women activists in the formation of the family is preferable to traditional and modern methods. Finally, by examining the harms, he proposes a favorable model of female activism in forming a family based on "choice by the girl" and "courtship by the boy".

کلیدواژه‌ها [English]

  • selectivity
  • female activism
  • marriage
  • family formation
  • stable family
قرآن کریم.
برات‌دستجردی، ن. (1391). «بررسی عوامل مؤثر گرایش به ازدواج اینترنتی در بین دانشجویان». رسانه و فرهنگ، صص 65-82.
بستان، ح. (1388). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
جوادی‌آملی، ع. (1378). زن در آئینه جلال و جمال. قم: دارالهدی.
حاجی‌محمدی، ط. (۱۳۹۲). «زمینه‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناختی بدحجابی از دیدگاه قرآن». کوثر، ۴۶، صص 138-117.
حسن‌زاده‌آملی ح. (1365). نصوص الحکم برفصوص الحکم. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
خامنه‌ای، س. (۱۳۹۲). خانواده به سبک ساخت یک جلسه مطول مطوی در محضر مقام معظم رهبری. تهران: مؤسسه جهادی مرکز صهبا.
خمینی، س. ر. (۱۳۹۱). رساله توضیح‌المسائل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خوش‌منش، ا. (1389، بهار). «بررسی تحلیلی و تطبیقی مفهوم زن و زادن در سیاق سوره‌های قرآن». پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، شماره 6، صص 54-25.
دهخدا، ع. (1373). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
راشدی، ل. (1381). رساله توضیح المسائل چهار مرجع. تهران: پیام محراب.
راینر، ش. (1391). مبانی جامعه‌شناسی ارتباطات. تهران: نشر نی.
رضائی، م. (۱۳۹۶). «چگونه نظریۀ بازی‏‌ها به بهبود زندگی کمک می‏کند؟ درآمدی بر نظریۀ جورسازی پایدار و کاربردهای آن». ریاضی و جامعه، صص 68-51.
شبیر، م. (1379). «زن در نگاه فمینیسم و علم سیاست». کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 32، صص 34-32.
شفق، غ. (1389). «نقد و بررسی پیش‌فرض‌ها و زمینه‌های اجتماعی نظریه «کنش اجتماعی» تالکوت پارسونز». معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 1، صص 184-153.
شفیعی مازندرانی، س. (1390). «چیستی حجاب اسلامی؛ معناشناسی حجاب از منظر آیات حجاب». پژوهش‌های فقهی، شماره 2، صص 72-49.
صادقی، م. (1387). «اهل تسنن و ازدواج مسیار». مطالعات راهبردی زنان، شماره 40، صص 68-45.
عظیم‌زاده اردبیل، ف. (1383). «بررسی معنا‌شناختی و جایگاه قوامیت مرد و حقوق انسانی زن از نظر قرآن و مقایسه با کنوانسیون رفع تبعیض»، کتاب نقد، شماره 30، صص 35-20.
علم‌الهدی، ع. (1377). تنزیه الأنبیاء علیهم‌السلام. قم: دارالشریف رضی.
غمامی، س. (۱۳۹۳). «روی آورد قرآنی دعوت، کنش ارتباطی هابرماس و نظریه دریافت هال؛ رویکردی تطبیقی ـ انتقادی». پژوهشنامه تبلیغ و ارتباطات دینی، شماره ۳، صص 130-105.
قرایی، ا. (۱۳۹۰). چند درصد طلاق با درخواست زنان است؟ بازیابی از فردانیوز: www.fardanews.com/
کلینی، م. ب. (۱۴۲۹ ق). اصول کافی. قم: دارالحدیث.
مجلسی، م. (۱۴۰۳ ق). بحار الأنوار (ط- بیروت). بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
محزون، ع. (۱۳۹۱). مقایسه نرخ ازدواج و طلاق در ایران با سایر کشور‌ها، بازیابی از خبرگزاری انتخاب: /www.entekhab.ir
مطهری، م. (1387). آزادی معنوی. تهران: صدرا.
میرزامحمدی، م. (۱۳۸۹). «تربیت ولایی؛ اصلی‌ترین مبنای تربیت دینی». دوفصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، شماره ۳، صص 46-7.
وبر، م. (1374). مفاهیم اساس جامعه‌شناسی. تهران: نشر مرکز.
ورام بن أبی فراس، م. ب. (۱۴۱۰ ق). مجموعه ورام. قم: مکتبه فقیه‏.
هابرماس، ی. (1384). نظریه کنش ارتباطی (پولادی، مترجم). تهران: نشر مرکز.